به نسل جدید مراکز تلفن که سرویسهای یکپارچه مخابراتی را با امکاناتی بسیار بیشتر از مراکز سنتی و در قالب سیستم VoIP ارائه می کنند مرکز تلفن تحت شبکه (IP PBX) میگویند.
IP PBX مخفف عبارت Internet Protocol Private Branch Exchange است که در واقع یک سیستم تلفن است که مطابق ساختار شبکه طراحی شده است، هدف از طراحی آن انتقال صدا و تصویر یا پیامهای چند رسانهای روی شبکه دیتا است و دارای سازگاری کامل با شبکه PSTN (شبکه تلفن) است.
چنانچه ميخواهید بدانید مرکز تلفن تحت شبکه (IP PBX) چیست به مطالعه این نوشتار ادامه دهید.
مرکز تلفن تحت شبکه یا (IP-PBX ) که البته با نام های IP Telephony یا VoIP نیز شناخته می شود. البته باید توجه داشت که دو نام گذاری IP Telephony و VoIP، بصورت تخصصی مفاهیم دیگری را بیان می کنند که به صورت اشتباه رایج با IP-PBX مترادف بکار برده می شوند.
اصطلاح IP PBX به دو بخش IP و PBX تفکیک می شود که در ادامه با هر بخش آشنا می شویم.
روش انتقال پکت ها در سطح شبکه ی محلی (LAN) یا گسترده (WAN) را IP می نامند. اصطلاح شبکه ی گسترده یا WAN همان چیزی است که اکثر مردم با عنوان اینترنت آن را می شناسند.
اصطلاح IP در محیط یک سیستم تلفن VoIP، یعنی روشی که سیستم از طریق آن ارسال و دریافت پکت ها را انجام می دهد (حال می خواهد این پکت ها صوت باشند یا داده). اصطلاح VoIP مخفف عبارت Voice over Internet Protocol میباشد، و برای «ارسال صوت در سطح شبکه» بسیار مصطلح و رایج است.
به سیستم ارتباطاتی که کار آن کنترل و مدیریت تماس های تلفنی و فکس ها، همزمان با مدیریت اتصال کاربر به شبکه ی تلفن شهری (PSTN) را PBX است ، می نامند. در حقیقت از PBX برای توصیف همان چیزی که سیستم تلفن نامیده می شود به کار میرود.
از این رو به سیستم تلفن یا سرور تلفنی که بوسیله فناوری IP، مدیریت تمام تماسها و اتصال کاربر به سرویس دهندهی تلفن او را برعهده دارد، سیستم تلفن VoIP میگویند.
یک سیستم تلفن VoIP از طریق infrastructure شبکه محلی(LAN) و گسترده ی (WAN) کاربر، تلفنها و سرویس VoIP او را به خود و دیگر تجهیزات وصل می کند.
با استفاده از مرکز تلفن تحت شبکه IP PBX می توان از یک شبکه مشخص صوت ، دیتا و تصویر را انتقال داد و همچنین از قابلیت جابجایی پذیری و کاهش هزینه ها بهرمند شد.
وظیفه اصلی IP PBX را نرم افزار انجام می دهد و به همین دلیل هزینه پایینی دارد و به آسانی می توان امکانات خاصی نظیر کنترل تماس ها ،Call Conference ، ارتباط با شبکه PSTN به صورت آنالوگ و دیجیتال، IVR(Interactive voice response) ، و پشتیبانی از پروتکل های VoIP مانند SIP را افزود.
مرکز تلفن تحت شبکه دارای اجزایی می باشد که به این قرار هستند.
سرور : سرور مرکز تلفن تحت شبکه مهم ترین بخش این سیستم است که وظیفه ی مدیریت سایر اجزا و ساختارهای ارتباطی را برعهده دارد.
هم اکنون برای مرکز تلفن تحت شبکه دو دسته سرور وجود دارد که مزایا و ویژگی های هر کدام بطور جداگانه با نوع ساختار های ارتباطی و حجم تماس های یک سازمان که به شرایطی اختصاص دارد که از آن ها استفاده می کنند، متناسب می باشد.
به طور کلی تعیین نوع سرور با دریافت اطلاعات فنی و نیازمندی های ارتباطی یک سازمان توسط کارشناسان فنی در این زمینه انجام می گیرد.
دستگاهی برای ورود به ساختاری دیگری یا دروازه ی میان دو سیستم متفاوت را گیتوی می گویند.
هنگام استفاده از مراکز تلفن تحت شبکه نیازمند وجود خطوط شهری آنالوگ (خطوط مخابراتی شناخته شده) یا دیجیتال خطوط PRI یا E1 ( و یا داخلیهای آنالوگ (تلفن های معمولی و سنتی یا دستگاه هایی نظیر فکس (Fax) یا POS ) استفاده از گیتوی ها الزامی میباشد.
گیت وی ها نیز در دو نوع کلی طراحی شده اند که برخی از آن ها که دارای ظرفیت پایین تری هستند با نام کارت و برخی دیگر که ظرفیت بالاتری دارند با نام ماژول شناخته می شوند.
ترمینال ها همان ابزارهایی هستند که در یک ساختار تلفن تحت شبکه در دسترس کاربر می باشند و مطابق با نوع نیاز کاربران انتخاب می شوند. ترمینال ها به دو صورت سخت افزاری و نرم افزاری موجود هستند.
تنوع خدمات و سهولت استفاده از مرکز تلفن تحت شبکه موجب شده تا IP PBX ها مورد توجه بسياری از افراد قرار بگیرند. به طور کلی یک مرکز تلفن تحت شبکه علاوه بر آنکه بطور کامل از تمام قابلیت های مرکز تلفن سنتی پشتیبانی می کند، افزون بر آن خود نیز از قابلیت های بسیاری برخوردار می باشد که برخی از مهم ترین آن ها به این شرح هستند:
بکار گیری و استفاده از مرکز تلفن تحت شبکه IP PBX مزایایی دارد که ابتدا به صورت موردی اشاره شده و در ادامه در مورد تعدادی از این مزایا توضیحاتی داده شده است.
اين سيستم با قابليت هاي بیشمار می تواند ارتباطات چند رسانه اي را ميان همه کاربران يک سازمان آسان کند. با ترکیب عملکرد چندين سخت افزار جداگانه در يک سيستم پيشرفته و کارآمد و همینطور استفاده از فن آوري VoIP اين سيستم راه حلی مناسب براي سهولت بخشیدن روابط اداري، اقتصادي و اجتماعي را ارائه دهد.
بعلاوه لازم به ذکر است که راه اندازي، استفاده و نگهداري اين سيستم بسيار ساده می باشد . همچنین کابل کشي مجزا برای استفاده از تلفنخانه احتیاج نمی باشد و براي ارتباطات فکس و تلفن و ويدئو از بستر شبکه استفاده مي شود.قابلیتهای منحصر بفرد مرکز تلفن IP این امکان را فراهم می کند تا تمام کاربران، در هر جایی که حضور دارند فقط با وصل شدن به اينترنت، در شبکه تلفن مرکزي سازمان در دسترس قرار بگیرند.
یعنی اینکه همه کاربران، صرف نظر از موقعيت آنها در ساختمان، شهر و يادر هرجاي ديگر می تواند به آسانی با هم ارتباط مستقيم داشته باشند.
اين سيستم به کاربران خود این امکان را می دهد که از اداره، منزل، سایر شعب سازمان و يا حتي در حال سفر، به اين سيستم وارد شوند و از تمام امکانات آن بهره مند شوند. همه کاربران بدون در نظر گرفتن رده سازماني می توانند از کيفيت بالاي صدا و ابزارهاي کارآمد در مکالمات تلفني بهرمند شوند که بهينه سازي فعاليت هاي آنان ، در کمترین زمان را در پي دارد.
همانطور که در بالا اشاره شد این سيستم براي کاربران خود قابليت هاي کارآمدي مانند ارسال پيام هاي فوري، کنفرانس تلفني، تهيه ليست مکالمات، تماس و پاسخگويي اتوماتيک را فراهم می کند.